Қара құрдымдар
Сынып бөлмесінде көру
- Фильм жайлы ақпарат
-
Фильм жайлы ақпарат
Фильмнің қысқаша мазмұны
Сөнетін жұлдыздар жарықтың өзі де қашып құтыла алмайтын, массасы өте тығыз аудандар – қара құрдымдарға қалай айналатынын анықтаңыз.
Маңызды деректер
- Жұлдыз сөнгенде, олар жарылып, сингуляр деген жалғыз нүктеге конденсацияланады.
- Сингулярдың айналасындағы гравитация өте күшті.
- Қара құрдымның айналасындағы кез-келген аймақ оқиға көкжиегі деген атпен белгілі.
- Қара құрдымның оқиға көкжиегінің ішіндегі кез-келген нәрсе, тіпті жарық болсын, сингулярға қарай тартылып, мәңгі жоғалады.
- Транскрипт
-
Транскрипт
Алып жұлдыз сөнгенде, шын мәнінде қорқынышты нәрсе туындайды деп есептелінеді.
Бұл – қара құрдым.
Жұлдыз жанғанда, оның ядросындағы термоядролық реакциялар ішкі гравитациялық күшін теңдестіретін сыртқы күшті тудырады.
Жұлдыздың отыны таусылғанда, сол сыртқы күш жоғалады да, жұлдыз ядросы ішіне қарай сығылады.
Ядроның массасы біздің Күннің массасынан төрт есе үлкен болғанда,
Күннен кемінде 4 есе ауыр
Ол көлемі бұршақтан да кішкентай болып, бір нүктеге айналады.
Бұл күй "сингулярлық" деп аталады.
Сингулярлық күй
Осындай күйде супер жаңа жұлдыздың жарылуынан жұлдыздың сыртқы қабаты сыртқа шашырайды.
Оның артынан қалатыны - қара құрдым ғана.
Ішке қарай сығылатын жұлдыз
Сингулярлық күйдің айналасындағы тартылыс күші өте үлкен.
Ол күштің мықтылығы сонша, тіпті жарықты да жұтып қояды.
Бұл аймақ "оқиға көкжиегі" деп аталады.
Оқиға көкжиегі
Осы аймақтың ішіндегі кез келген зат сингулярлық күйге қарай тартылып, мәңгі жоғалады.
Көп қара құрдымдардың "оқиға көкжиектері" "аккреционды диск" деп аталатын ішке бағытталған ыстық газ аймағымен қоршалған.
Оқиға көкжиегі. Сингулярлық күй. Аккреционды диск
Егер диск жылдам айналса, онда оның кейбір бөлшектері өте күшті жылдамдықпен ғарышқа қарай ұшып кетуі мүмкін.
Материя ағындары ғарышқа атқылайды
Ол диск тудыратын қуатты магнит өрісі бойымен қозғалып, аса ірі радиация ағындарын шығарады.
Магнит өрісі бойымен өтеді
Қара құрдымдар – Ғаламдағы ең қауіпті әрі таңғажайып құбылыс, дегенмен олардың қиратқыш күші аса үлкейтіліп көрсетілген.
Олар айналасындағылардың бәрін жұта бермейді.
Мәселен, Күннің орнында массасы Күнмен бірдей қара құрдым болса, онда Жер мен басқа ғаламшарлар құрдымға қарай тартылмас еді.
Олар Күнді айналғандай, құрдымды да айналып, қозғалысын жалғастыра берер еді.
Құс жолының орталығында аса ірі қара құрдым бар деп есептеледі. Бүкіл галактикамызда салмағы әлдеқайда аз жүздеген қара құрдым жасырын жүруі мүмкін. Бірақ жолдарымыз қиылысқанда ғана олар бізге қауіп төндіреді.
Аса ірі қара құрдым. Миллиардтаған күн массасы
Жақын арада мұндай қатерге ұшырауымыз екіталай, себебі ең жақын қара құрдымның өзі Жерден 1600 жарық жылына тең қашықтықта орналасқан.
Жерден қашықтығы – 1 600 жарық жылы
Нептунға қарағанда бізден 3 миллион есе алыс.
- Ұқсас фильмдер
-
Ұқсас фильмдер
Ғаламның өлшемдері
Құс жолының қара құрдымы
Телескоптар
"Хаббл" ғарыштық телескобы
Айналар қалай жасалады?
Қара материяны іздеу
Жарық жылы дегеніміз не?
Киттингер: Ғарыштағы алғашқы адам ба?
