+7 (727) 344 95 95
Қазақша

Жанартау атқылауларын болжау

Сынып бөлмесінде көру

Оқу материалдары
  • Фильм жайлы ақпарат

  • Фильм жайлы ақпарат

    Фильмнің қысқаша мазмұны

    Ғалымдардың жер астындағы тереңде жатқан лаваның қозғалысын бақылау үшін сейсмологияны қолдана отырып, жанартаудың белсенділігін қалай болжайтыны туралы біліңіз.

    Маңызды деректер

    • Ғалымдар жарылысты болжау үшін сейсмологияны қолданады.
    • "Ұзақ мерзімді процесс" кезінде жарылыс болмай жатып, қысым баяу түрде жинала бастайды.
    • Ғалымдар жанартаудың сыртқы күйіне мән береді.
    • 2000 жылы Мексикадағы жанартауды ертерек болжап үлгергендіктен, мыңдаған адам құтқарылды.
  • Транскрипт

  • Транскрипт

    Жанартау атқылауы жойқын күш пен аса қауіпті геологиялық құбылыстар туралы ескерту болып табылады.

    Жер туралы ғылымдағы жетістіктердің арқасында енді оларды болжау мүмкін.

    Қазіргі таңда температура мен жанартау күлінің шығу деңгейі секілді сыртқы белгілер бақыланады.

    Доктор Ларри Малинконико, Жанартау зерттеушісі – "Жанартау қызып, магма жер бетіне жақындағанда, күкірт диоксиді, хлорсутек мөлшері көбейіп, температура артады, сондықтан біз көп мөлшердегі газдың шығуын көре аламыз. Қазір көресіздер."

    Жер деформациясы

    Магманың жоғары шығуы әсерінен көтерілген жер беті деформацияға ұшырауы мүмкін.

    Этна тауы, Сицилия

    Еуропадағы ең ірі жанартау – Этна тауын зерттеп жүрген геологтар күрделі GPS қабылдағыштарының көмегімен жер астындағы өзгерістерді тіркеу арқылы таудың таяп қалған атқылауын біле алады.

    Бірақ ұзақ мерзімді болжам жасау үшін ғалымдар сейсмологияға, яғни жер сілкіністері жайлы ғылымға жүгінеді.

    Проф. Билл Макгуайр, Сейсмолог – "Сейсмология жанартауларды 19-ғасырдың ортасынан бастап зерттей бастады. Бұл маңызды, себебі сейсмикалық белсенділік пен жер сілкіністері болмаса, жанартау атқылауы болмайды."

    Магма жоғары көтерілгенде, сейсмометр тау жыныстарының күйреу дыбыстарын жазып алады.

    Сейсмология – Жер тербелістерін зерттейтін ғылым

    Бірақ бұл әдіс жанартаудың нақты атқылау уақытын болжау үшін жеткіліксіз.

    Сейсмология магма тербелістерін өлшеу үшін де қолданылуы мүмкін.

    Жанартау атқылауға сәл қалғанда, магма жиірек тербеліп, сейсмометр "ұзақ кезеңді оқиға" деп аталатын диаграмма құрады.

    Ұзақ кезеңді оқиға

    Доктор Ларри Малинконико, Жанартау зерттеушісі – "Жанартаудың өз әні бар, ол үздіксіз толқындар құстардың шиқылдауына ұқсайды."

    Әр толқынның әсерінен артып отырған қысым күшімен жанартау бөтелкенің тығыны сияқты атып шығады.

    2000 жылы осы әдістің арқасында ғалымдар Мексикадағы Попокатепетль жанартауының атқылауын дұрыс болжап, жанартау маңында тұратын он мыңдаған адам қауіпсіз жерге көшірілді.

    Попокатепетль, 4-желтоқсан 2000 жыл, 30 000 адам құтқарылды

    Жанартау белсенділігін болжаудағы жетістіктер арқасында болашақта адам шығынын болдырмау әбден мүмкін.

    Себебі жанартау атқылар алдында қашан да белгі береді.

  • Ұқсас фильмдер

  • Ұқсас фильмдер